Öncelikle terim nedir;
Herhangi bir bilim, sanat, meslek dalıyla ya da bir konuyla ilgili özel ve belirli bir kavramı olan sözcüklerin hepsine terim denir.
Yazılıma yeni başlamış veya ilgisi olan kişilerin en çok karşılaştığı ve belkide en çok cevap aradığı sorulardan bir tanesidir yazılım terimleri. Bugün sizlere başlıca önde gelen bu terimleri inceleyecek ve anlamlarına bakacağız.
Algoritma
Bir problem ya da sorunu çözebilmek için izlenilen yola algoritma denir. Algoritmik düşünme, yani bir problemi olduğunca basitleştirip adım adım çözebilme yeteneği, çoğu yazılımcının hayatında ihtiyaç duyduğu bir düşünce biçimidir.
API (Application Programming Interface)
Uygulama Programlama Arayüzü (API), yazılım uygulamaları oluşturmak için bir dizi kural, rutin ve protokoldür. API’ler, farklı yazılımlar oluşturmak için kullanılabilecek üçüncü taraf programları veya hizmetleri ile iletişime yardımcı olur. Facebook ve Twitter gibi şirketler, geliştiricilerin hizmetlerine daha kolay erişmelerine yardımcı olmak için API’leri aktif olarak kullanır.
ASCII Kodu
American Standard Code for Information Interexchange (ASCII) , 8 bitlik kodda bulunan harfler, sayılar ve diğer karakterlere farklı yuvalar atayan bir standarttır. Kullanılabilir toplam yuva sayısı 256’dır. ASCII ondalık sayı, her harf, sayı ve karaktere atanan ikili dosyadan türetilir.
Array
Dizi bilgisayar bilimlerinde dizinle erişilen bir veri öbeği oluşturmak için kullanılan bir veri yapısıdır.
Attribute
Öznitelik bir nesnenin sahip olduğu özellikleri belirten veridir.
( < a /> etiketinin sahip olduğu “target” özelliği bir attribute’dir)
Back End
Herhangi bir yazılımda programda kullanıcının görmediği kısımdır.
Bash
Unix ve benzeri işletim sistemlerinde kullanılan komut satırı kabuğu ve bu kabuğun betik dilidir.
Bug
Yazılım hatası, bir bilgisayar programının veya yazılım sisteminin yanlış veya beklenmeyen bir sonuç üretmesine ve istenmeyen şekillerde davranmasına neden olan bir hata, kusur ya da arızadır.
Char
Karakter (char), bir alfabetik harf veya sembole eşit bir bilgi görüntüleme birimidir. Bir char değişkeninin değeri, ‘a’, ‘1’, ‘$’ ve ‘X’ gibi herhangi bir karakter değeri olabilir.
Class
Class(Sınıf), nesne yönelimli programlama dillerinde nesnelerin özelliklerini, davranışlarını ve başlangıç durumlarını tanımlamak için kullanılan şablonlara verilen addır. Bir sınıftan türetilmiş bir nesne ise o sınıfın örneği olarak tanımlanır. Sınıflar genelde şahıs, yer ya da bir nesnenin ismini temsil ederler
CLI(Command-Line Interface)
Komut satırı arayüzü, metne dayalı bir kullanıcı arayüzüdür. UI, bilgisayar dosyalarını görüntülemek ve yönetmek için kullanılır. Komut satırı arabirimlerine komut satırı kullanıcı arabirimleri, konsol kullanıcı arabirimleri ve karakter kullanıcı arabirimleri de denir.
Conditional
Conditional(Koşullu) ifadeler, kodun seçim yapmasını sağlar. Koşullu ifadelere örnek olarak ‘IF’, ‘IF-Else’, ‘While’ ve ‘Else-If’ verilebilir.
Cloud
Cloud, verilerin depolanması için kullanılan sanal bir makinedir. İnternete bağlı olduğu sürece herkes clouda bağlanabilir, bir nevi depo görevini görür.
Compiler
Derlenmiş bir programlama dilinde yazılmış kod aracılığıyla yürütülebilir bir program oluşturma işlemine derleme denir. Derleme yoluyla, bilgisayar programı, onu oluşturmak için kullanılan programlama yazılımını kullanmadan anlayabilir ve çalıştırabilir.
Constant
Değiştirilmez, değişmeyen anlamına gelen bu kelime programlama dillerinde sıkça kullanılır. Değişmeyecek bir değeri tanımlar.
(const=“Değişmeyen İçerik”)
Data Type
Matematiksel bir sayı hesabı yapmak için integer, daha detaylı para hesabı için float, adres, isim vb işlemler için string gibi veri tiplerinin genel ayrılmasına Data Type(Veri Türü) denir.
Data Management
Veri(Data) yönetimidir.
Dashboard
Genellikle ilerleyen bir işin temel bilgilerinin gösterildiği ana tabloya Dashboard denir.
Domain
Herhangi bir Web sitesinin internette ki adı ve adresidir.
DevOps
Oluşturulan veya belirli bir yazılımın geliştirmesinin ve sistemsel olarak ilerletilmesinde ki uygulamalara işlemlere DevOps denir.
Debugger
Yazılımda hata ayıklayıcı anlamına gelir.
Debuggin ise hata ayıklama işlemine denir.
Exception
Hata işleme sırasında hata veya farklı(istisnai) durumda meydana gelen bu olaya yapılması gereken müdaheleye(işleme) denir.
Framework
Kısaca bilgisayar programlamada yazılım iskeleti, yazılım çerçevesi ya da yazılım çatısı denebilir.
Firewall
Güvenlik duvarı veya ateş duvarı, güvenlik duvarı yazılımı, bir kural kümesi temelinde ağa gelen giden paket trafiğini kontrol eden donanım tabanlı ağ güvenliği sistemidir.
FrontEnd
Kullanıcının bir programda veya yazılımda etkileşime girebildiği kısımdır.
Git
Git, yazılım geliştirme süreçlerinde kullanılan, hız odaklı, dağıtık çalışan bir sürüm kontrol ve kaynak kod yönetim sistemidir.
HTML
Hiper Metin İşaretleme Dili web sayfalarını oluşturmak için kullanılan standart metin işaretleme dilidir.
Interpreter
Yorumlayıcı, yazılımı kısım kısım ele alarak doğrudan çalıştırır. Yorumlayıcılar standart bir çalıştırılabilir kod üretmezler.
Meta Tag
Meta eklentisi; bir HTML biçimiyle yazılmış sayfanın içinde yer alan, sıklıkla arama motorlarının, ilgili İnternet sitesini doğru biçimde sınıflandırmasını sağlayan, yanı sıra tarayıcıya çeşitli yönergeleri uygulatan tanımlama ipuçlarıdır.
Middleware
Ara yazılım, işletim sisteminde bulunanların ötesinde yazılım uygulamalarına hizmet sağlayan bir bilgisayar yazılımı türüdür. “Yazılım yapıştırıcısı” olarak tanımlanabilir.
Operator
Operatör, farklı işlenenleri manipüle edebilen nesneyi belirtmek için kullanılan bir terimdir. ‘A+F-Q’ ifadesinde, ‘+’ ve ‘-‘ operatörlerdir. Farklı operatörlere örnek olarak + (toplama), — (azaltma), == (eşittir), != (eşit değil) ve >= (büyüktür veya eşittir) verilebilir.
Object
Programlama dizisinde nesne-yönelimli programlamada, nesne, basit yapılı blok programları olarak kullanılan, işletim zamanı verilerinin saklanması için oluşturulmuş özel birimidir.
Object Oriented Programming(OOP)
Nesne yönelimli programlama, Her işlevin nesneler olarak soyutlandığı bir programlama yaklaşımıdır. NYP destekleyen programlama dilleri yüksek seviye diller olarak adlandırılır.
Open Source
Açık kaynaklı yazılım, kaynak kodunun, telif hakkı sahibinin kullanıcılara yazılımı çalışma, değiştirme ve herhangi bir amaç için dağıtma hakkı verdiği bir lisans kapsamında yayınlandığı bir tür bilgisayar yazılımıdır.
Parameter
Parametre belirli bir sistemi tanımlamak veya sınıflandırmak için yardımcı olabilecek herhangi bir özelliktir. Parametre, sistemi tanımlarken veya performansını, durumunu değerlendirirken yararlı veya kritik olan bir sistem unsurudur.
PascalCase(CamelCase)
İfadenin ortasındaki her kelime veya kısaltma, arada boşluk veya noktalama işareti olmadan büyük bir harfle başlayacak şekilde ifadeler yazma pratiğidir. Yaygın örnekler arasında “iPhone” ve “eBay” sayılabilir.
Plugin
Plug-in, kendi başına çalışabilen bir program için, genellikle çok özel bir alanda duyulan gereklilik üzerine geliştirilen, programa yeni özellikler ekleyen yazılımdır. Plug-inler ana programdan bağımsız çalışamaz. Uygulamalar çok çeşitli nedenlerden dolayı plug-inlere destek verirler.
Repository
Bir yazılım deposu veya kısaca “repo”, yazılım paketleri için bir depolama alanıdır.
Script
Betik dili, betik yorumlamak için yazılmış özel çalışma-zamanı sistemlerinin yorumlayabileceği programlama dilleridir.
Source Code
Kaynak kodu, herhangi bir yazılımın işlenip makine diline çevrilmeden önce insanların okuyup üzerinde çalışabildiği programlama diliyle yazılmış halidir.
SDK(Software Development Kit)
Yazılım geliştirme kiti belli bir yazılım paketi, yazılım çatısı, donanım platformu, bilgisayar sistemi, oyun konsolu, işletim sistemi veya bunlara benzer bir platform için uygulama üretmeyi sağlayan yazılım geliştirme araçlarından oluşan yazılımdır.
Syntax
Bilgisayar biliminde, bir bilgisayar dilinin sözdizimi, o dilde doğru yapılandırılmış ifadeler veya ifadeler olarak kabul edilen sembollerin kombinasyonlarını tanımlayan kurallardır.
Version Control
Revizyon kontrolü veya kaynak kontrolü olarak da bilinen yazılım yapılandırma yönetiminin, sürüm kontrolünün bir bileşeni, belgeler, bilgisayar programları, büyük web siteleri ve diğer bilgi koleksiyonlarındaki değişikliklerin yönetimidir.
Virtual Machine
Sanal makine, bilgisayar biliminde programları gerçek bir bilgisayar sistemindeki gibi çalıştıran mekanizmaların yazılım uyarlamasıdır. Sanal Makine, işletim sistemi ile bilgisayar platformu arasında bir sanal ortam yaratır ve bu sanal ortam üzerinde yazılımların çalıştırabilmesine imkân verir.
HTTP Server Hata Kodları
HTTP 5XX Hataları
HTTP 511 (Network Authentication Required)
Bu durum kodu istemcinin ağ erişimi oluşturabilmek için kimlik doğrulaması yapması gerektiğini ortaya koyar.
HTTP 505 (HTTP Protokol versiyonu desteklenmiyor.)
Bu hata mesajı İstemcinin kullandığı HTTP sürümünün (versiyonu) sunucu tarafından desteklenmediği anlamına gelmektedir.
HTTP 504 (Ağ Geçidi Zaman Aşımı)
Bu hata kodu sunucunun ağ geçidi olarak hareket ettiği durumda ve istenen sürede yanıt oluşmadığında ortaya çıkmaktadır.
HTTP 503 (Servis Kullanılamıyor)
Genelde bakım için kapalı olan sunucuların verdiği “Service Unavailable” mesajı sunucunun isteği işlemeye hazır olmadığı anlamına gelir. Bu durum kodu geçici koşullarda kullanılmalıdır. Genelde tavsiye edilen şey bu yanıtla birlikte sorunu açıklayan bir sayfanın gönderilmesi gerektiğidir. Bu geçici durum yanıtları ile gönderilen verilerin önbelleğe alınmaması gerekir.
HTTP 502 (Geçersiz Ağ Geçidi)
Gateway veya Proxy sunucusu, kaynağın bulunduğu sunucudan (upstream sunucusu) cevap alamıyor anlamına gelir.
HTTP 501
Bir web sayfasını ziyaret ettiğinizde, tarayıcınız siteyi barındıran web sunucusuna istekte bulunur. Genellikle, her şey iyi çalışır ve sayfa yüklenir. Sunucu isteği yerine getiremediğinde bir HTTP 501 hatası alırsınız.
HTTP 502 (Geçersiz Ağ Geçidi)
Bu hata kodu sonucunun isteği işlemek ve gereken yanıtı oluşturulması için ağ geçidi olarak çalışırken geçersiz bir yanıt aldığı anlamına gelmektedir.
HTTP 500 (Server Hatası)
HTTP 500 hatası, sunucunun başa çıkamayacağı bir durumla karşılaştığı anlamına gelen hata kodudur.
HTTP 4XX Hataları
HTTP 451 (Yasal Nedenler Yüzünden Gösterilmiyor)
stemci yasal olarak engellenmiş bir içeriğe ulaşmak istediğinde verilen hata mesajıdır. Yasal nedenlerle yasaklanmış ve mevcut lokasyondaki istemcilerin kanunlara ters düşen bu içeriği alması bu şekilde önlenir.
HTTP 429 (Çok Fazla İstek)
Kullanıcı, belli bir süre kapsamında istemci üzerinden çok fazla istek gönderdiği zaman ortaya çıkan hata durum kodudur.
HTTP 428 (Gerekli Önkoşul)
İstemci tarafından oluşturulan isteğin belirli koşulları sağlamsı gerektiği durumlarda bu hata mesajı ortaya çıkmaktadır. Örnek olarak “if-match” koşulunun sağlamadığı durumlar bu hata mesajıyla sonuçlanır.
HTTP 426 (Güncelleme Gerekli)
Sunucunun mevcut protokol üzerinden oluşturulan istekleri gerçekleştirmek istemediğini ve farklı bir protokole yükseltmesini istediği anlamına gelir. Gerekli yükseltme (Upgrade) gerçekleştikten sonra istek gerçekleştirilecektir.
HTTP 421 (Yanlış Yönlendirilmiş İstek)
İstek yetkisiz bir sunucuya ulaştığında ortaya çıkan hata durum kodudur. İsteğin ulaştığı sunucu çözüm üretme kabiliyet ve yetkisine sahip olmadığında karşılaşılır.
HTTP 417 (Başarısız Beklenti)
Bu mesaj, istemci tarafından oluşturulan isteğin sunucu tarafından karşılanamayacağı durumlarda ortaya çıkar. Beklenti hatası olarak Türkçeleştirilebilir.
HTTP 416 (İstenilen Medya Tipi Desteklenmiyor)
Bir sunucu istemci tarafından istenen aralıkta hizmet veremediği anlamına gelir. Bu mesajla karşılaşıldığında genelde tarayıcılar tarafından işlem durdurulur, indirme işlemi var ise işlem tamamen durdurularak işlemin yeniden başlanması sağlanır.
HTTP 414 (URI/URL fazla büyük.)
İstemcinin talep ettiği URI, (Uniform Resource Identifier) sunucu tarafından yorumlanabileceğinden çok daha uzun olduğu durumlarda bu hata mesajı kullanılır.
HTTP 413 (İstek Boyutu Çok Büyük)
İstek varlığı sunucunun tanımladığı sınırların çok daha büyük olduğu durumlarda bağlantı sunucu tarafından kapatabilir.
HTTP 412 (Sunucu Bazı Koşulları Sağlamıyor)
İstemci, sunucunun karşılamadığı bazı ön koşulları talep ettiğinde ortaya çıkan hata durum kodudur.
HTTP 411 (İsteğin Content-Lenght Boyutu Belirlenmemiş)
Sunucunun Content-Length üst bilgi tanımlanmadığı zaman bu isteği reddettiği zaman bu hata mesajı kullanılmaktadır.
HTTP 410 (Silinmiş İçerik)
İçeriğin tamamen silindiği ortadan kaldırıldığı durumlarda paylaşılan hata kodudur. İstemciden bu talebe konu olan kaynak hakkında ön belleklerin ve bağlantıların kaldırması beklenir. Arama motoru botlarının yanıtlanması daha başarılı sonuçlar ortaya çıkaracaktır.
HTTP 409 (Çakışmalar Mevcut)
İstemci tarafından oluşturulan istek ile sunucunun durumu arasında çelişki oluştuğunda verilen yanıttır.
HTTP 407 (Kimlik Doğrulaması Gerekli)
Temel olarak 400 bir hata kodu na benzeyen yetkisizlik ifadesidir ancak burada kimlik doğrulamasının Proxy tarafından yapılması gerekmektedir.
HTTP 405 (Methot Kabul Edilmedi)
Yöntem kabul edilmedi anlamında çevrilebilecek hata kodudur. İstek yöntemi sunucu tarafından bilinse de devre dışı bırakıldığı ve kaynak tarafından desteklenmediği anlamına gelir.
HTTP 404 (Sayfa Bulunamadı)
Sunucu istem yaptığınız kaynağa ulaşamadığı zaman ortaya çıkan bu hata kodu en çok bilinen hata durum kodlarındandır. Sayfa bulunamadı hatası olarak karşımıza çıkar. Bazı durumlarda sunucular yetkisiz istemcilere yetkisizliğini belirtmek istemediği ve gizlediği durumlarda bu hata kodu ile cevap vermektedir.
HTTP 403 (Yasaklandı)
İstemcinin (kullanıcının) içeriğe ulaşma yetkisinin olmadığı durumlarda forbidden yani yasaklı veya ulaşılamaz anlamına gelen bu hata kodu gösteriliyor.
HTTP 401 (Yetkisizlik Hatası)
Yetkisizlik ifadesi olarak tanımlansa da genel olarak kimlik doğrulaması yapılmadığı durumlarda ortaya çıkan hata kodudur. İstemcinin yetkisi olmadığı yerlere girmek istediğinde ortaya çıkar. Yani istemci istediği yanıtı alması için kendi kimliğini sunucuya tanıtmak zorundadır.
HTTP 400 (Hatalı İstek)
İstemci geçersiz söz dizimi veya yanlış bir adres girdiğinde ortaya çıkan hata kodudur.
