DNS internet dünyamızın en önemli unsurlarından biridir. İngilizcede Domain Name System kelimelerinin kısaltması olarak karşımıza gelen DNS Türkçede Alan Adları Sistemi olarak ifade edilir.
En basit anlamıyla DNS, internet dünyasının telefon rehberi olarak ifade edilebilir. İnternet dünyasında her bilgisayarın bir adı ve her sunucunun bir alan adı vardır. Bu alan adlarına ulaşabilmemizi sağlayan DNS, telefon numaralarında olduğu gibi 10.30.60.100 gibi isimlerin IP adresi karşılığını tespit edebilmemizi sağlamaktadır. Bu sayede tarayıcıya yazdığımız bir internet adresine ulaşabilmemiz sağlanmaktadır.
Teknik olarak DNS; internet dünyasını, sanal evrenimizi bölümlemeye, adlandırmaya ve bölümler arası iletişimi organize etmeye yarayan, internet veya özel bir ağa bağlı herhangi bir kaynak için dağıtılmış bir adlandırma sistemidir. İnternet ağını oluşturan her birimin sadece kendine ait bir IP adresi bulunur. Bu IP adreslerini akılda tutmak çok güçtür. DNS bu noktada devreye girer ve alan adlarının karşılığını çözerek iletişim kurmamızı sağlar.
DNS olmasaydı bizim günlük hayatta en çok kullanmış olduğumuz bu servislere veya firmalara dahi ulaşabilmemiz için IP adreslerini ezberlememiz gerekirdi.
DNS Kullanım Amacı Nedir ?
DNS çok basit bir kullanıma sahiptir. Aynı zamanda kolay anlaşılabilir ve hızlıca çözüme ulaşılır. IP adreslerinin gündelik hayatta kullanımı ve hatırlanması pek pratik olmadığı için alan adlarına (Google.com vb.) isimlendirme sistemi kullanılır. DNS sisteminin amacı, ağ üzerinden gelen alan adı veya IP numarası ile ilgili sorgulamalara yanıt vermektir. Genel olarak DNS işleminde “Berkeley Internet Name Domain (BIND)” yazılımı kullanılmaktadır. Tarayıcınız üzerinden bir siteye erişmek istediğinizde, (Facebook.com vb.) DNS sistemi sayesinde bu site nerede barındırıldığı, IP adresi ve hangi bilgisayara ait olduğu belirlenir ve istediğiniz yere hızlıca erişim sağlayabilirsiniz.
Kısaca BIND Nedir;
BIND / baɪnd / veya named ː /, internette en yaygın kullanılan DNS sunucusu yazılımıdır. İlk olarak California Üniversitesi, Berkeley de Bilgisayar Sistemleri Araştırma Grubu’ndan dört lisansüstü öğrenci tarafından yazılmıştır, Berkeley Internet Name Domain kısaltması buradan gelmektedir.
DNS Nasıl Çalışır ?
DNS sisteminde isimleri çözmek için çözümleyici sistemler yer almaktadır. İsim çözücüler alan adlarına karşılık gelen IP adreslerini tespit etmeye yaramaktadır. Çözümleyicilere DNS istemcileri adı verilir. Bir DNS sisteminde birden fazla isim çözümleyici kullanılabilir. Bu sayede bir tanesi devre dışı kalırsa diğerleri bu görevi üstlenerek iletişimin kopmamasını sağlarlar.
1- Tarayıcınızdan bir alan adını yazıp giriş yaptığınız zaman tarayıcınız bu alan adının karşılığını ilk olarak işletim sisteminize sorar ve doğal olarak işletim sistemi cevap vermez. Ardından modeminize sorar ve sonrasında Telekom ve ana DNS sunucularına kadar sormaya devam eder.
2- Karşılık gelen DNS sunucusu veritabanında bu alan adının karşılığı varsa IP adresine cevap olarak döner ve tarayıcınız saniyenin çok çok altında bir sürede bu cevabı alarak ilgili alan adının host (barındırıldığı) edildiği sunucu ile iletişim kurmuş olur. Sonrasında ise veri transferi başlar ve tarayıcınızda ilgili web sitesi görüntülenir.
DNS Çözümleyicileri Nelerdir ?
-
Tekrarlı DNS Çözümleyici
Tekrarlı DNS çözümleyicisi, tekrar tekrar gelebilen istemci isteğine yanıt veren çözümleyicidir. Bu sunucunun görevi, çözümleme sürecindeki soruların yanıtlarını alan adı yetkili sunucuya ulaşana kadar önbellekte arayarak gerekli olan kayıtları bulmaktır.
-
Yetkili DNS Çözümleyici
Yetkili sunucu ile beraber çalışarak tüm kayıtların tutulmasında görev alır. Uzun bir çözümleme zincirinin en son halkasıdır. Çözümlediği alan adını temsil ettiği IP adresine ileten sürecin en sonunda bulunan yetkili sunucu, başka bir sorgulamaya ihtiyaç duymadan yetkili DNS sunucusu sayesinde internet sitesini açabilir.
DNS Kayıt Türleri Nelerdir ?
- Ağ üzerindeki kullanılan DNS sunucularını tanımlama görevini yerine getiren, NS (Ad sunucusu – Name Server) olarak bilinen kayıt türüdür.
- Host(A) (Adres Kaydı – Adress Record), IP ile sunucu isimlerinin eşleştirildiği kayıt türüdür.
- MX (Posta Ulaştırıcı – Mail Exchanger-), sistemde var olan posta sunucularının bilgilerinin DNS tarafından bilinmesini ve sunucuların tanımlanmasını sağlayan kayıt türüdür.
- SOA (Yetki Başlangıcı – Start Of Authority), tüm alanların başında gelen kayıt türüdür. DNS sunucusunun adını yetkili bir alan üzerinde bulundurur.
- Sadece ters yönlü arama yapılırken kullanılabilen ve IP adresini kullanarak isim eşleşmesini gerçekleştiren PTR (İşaretçi Kaydı – Pointer Record) kayıt türüdür.
- TXT (Metin Kaydı – Text), metin tabanlı kayıtları tutan gerektiğinde kullanılmasını sağlayan kayıt türüdür.
- Farklı bir isim ile DNS sunucusunda bulunan kaydı alana kaydedilmesini CNAME (Kurallı Ad -Canonical Name) sağlar.
- SRV (Servis Kaydı – Service Record) ismi verilen kayıt türü TCP/IP tabanlı ve benzer pek çok sunucunun bulunmasını tek bir DNS sorgusu ile gerçekleştirebilir.
DNS Neden Değiştirilir ?
İnternet adresleri ilk olarak ülkelere göre ayrılmıştı. İlgili alan adlarının barındırıldığı DNS sunucularına yönlendirme işlemi yapılarak IP adresleri çözümlenecek şekilde yapılandırılmıştır. Sonrasında ise ‘.edu’, ‘.gov’, ‘.com’ gibi alan adlarına ayrımlar yapılmaya başlandı ve bugüne kadar ‘.tech’, ‘.blog’, ‘.org.tr’ gibi farklı uzantılar görmeye başladık.
Bizler internette dolaşırken, alan adlarını yazarak enter tuşuna basıp bu siteleri mili saniyeler içerisinde görüntüler ve iletişim kurarken aslında altyapıda bu IP adreslerini aklında tutan DNS sistemleri kurulmuştur.
Biz kullanıcılar internette gezinirken bazen tarayıcı görüntülenememe sorunlarıyla da karşılaşırız. Bu gibi sorunların bazıları DNS kaynaklıdır. Bu noktada işletim sistemimize veya modemimize DNS girişi yaparak, farklı DNS sunucuları üzerinden iletişim kurmaya devam ederiz. Diğer bir yandan bazen DNS sunucuları geç cevap verebilir ve iletişimimizin daha hızlı olması için de farklı DNS sunucularını tercih edebiliriz.
Bu gibi küçük ancak can sıkacak soruların üstesinden gelmek için DNS adreslerini değiştirmek gerekebilir. DNS adresleri değiştirilirken de genel olarak hızlı ve güvenilir DNS sunucularını tercih etmeliyiz.
MacOSX İşletim Sisteminde DNS Nasıl Değişir ?
Apple bilgisayarlarınızın işletim sistemleri MacOSx üzerinde de DNS adreslerinizi değiştirebilirsiniz. Öncelikle
1- Menü üzerinden “Sistem Tercihleri” sekmesine tıklıyoruz
2- Açılan bölümden “Ağ” menüsüne giriş yapıyoruz
3- Ağ menüsü içerisinde bağlantı sağladığınız bağdaştırıcıyı seçip altta bulunan “İleri Düzey” butonuna basıyoruz
4- Açılan pencere içerisinde DNS menüsüne tıklayıp, birincil ve ikincil DNS adreslerimizi yazmamız yeterli olacaktır
Tamam butonuna basarak çıkış yaptığınızda artık yeni DNS adreslerini aktif bir şekilde çalışacaktır.
Iphone Cihazlarda DNS Nasıl Değiştirilir ?
1- Cihazımızda ayarlar menüsüne geliyoruz
2- Wi-Fi’ı seçiyoruz
3- Bağlı olduğunuz Wi-Fi noktasının adının hemen yanında yer alan “i” ikonuna basıyoruz
4- DHCP sekmesi altında yer alan DNS bölümüne geliyor ve iki DNS adresimizi aralarında boşluk bırakmadan yalnızca virgül kullanarak 8.8.8.8,8.8.4.4 olarak değiştiriyoruz.
İstediğiniz adresi girebilirsiniz verilen numara tamamen örnektir
Windows 10 İşletim Sisteminde DNS Nasıl Değiştirilir ?
Windows bilgisayarlarda kolay bir şekilde DNS adresinizi değiştirebilirsiniz.
1- Öncelikle ekranımızın sağ alt kısmında bulunan ağ bağlantısı simgesine sağ tıklayarak “Ağ ve İnternet Ayarları” öğesini açın.
2- Ardından “Bağdaştırıcı Seçeneklerini Değiştir” bölümünü tıklayın.
3- Sonrasında karşınıza “Ağ Bağlantıları” gelecektir. Bu bölümden kullanmış olduğunuz Wi-Fi veya Kablolu ağınızı seçerek sağ tıklayıp özellikler menüsünü seçin.
4- Karşınıza bir pencere gelecek ağ kartınızın protokollerini size sunacaktır. Bu protokollerin arasından TCP/IPV4 protokolünü çift tıklayarak açıyoruz. Açılan bölümde DNS adresleri kısmını aktif etmeniz gerekiyor.
5- DNS sunucularınızı belirlemek için “Aşağıdaki DNS sunucu adreslerini kullan” kısmını seçerek aktif edin. Son adımda yapmanız gereken bu iki bölüme kullanmak istediğiniz DNS adreslerini yazmak ve tamam tuşuna basarak kapatmaktır.
Artık işletim sisteminiz elle girmiş olduğunuz DNS adreslerini kullanacaktır
Android Cihazlarda DNS Nasıl Değiştirilir ?
1- Öncelikle Ayarlar menüsüne geliyoruz.
2- Sonrasında kablosuz (Wi-Fi) bağlantımızı açıyoruz.
3- Bağlı olduğumuz Wi-Fi bağlantı adını basılı tutarak çıkan seçenekten “Ağı Değiştir” menüsüne dokunuyoruz.
4- Karşımıza gelen bölümde “Statik” seçeneğini işaretleyerek DNS 1 ve DNS 2 ayarlarımızı elle giriyoruz. Sonrasında ise kaydedip kapatmak yeterli olacaktır.
DNS Sorgu Tipleri Nedir ?
DNS sorgusunun 3 farklı sorgu tipi bulunur. Üçünün kombinasyonu bağlantının çok daha hızlı olmasını sağlar. Bu da doğru bir sıralama ve önbelleğe kayıtlarının alınması ile mümkündür. Öz Tekrarlı Sorgu tipi için istemciden hata ya da kaynak kaydı iletilmesi gerekir. Alan adı eşlemesini sorgulayan ve temel soru süreci olan tip Tekrarlı Sorgudur. Tekrarlı Olmayan Sorgu, bant genişliği tüketimini önlediği için en rahat sorgudur. Sorgunun gerçekleşmesi için aranan kaydın önbellekte olması gerekir.
